Sjef van Dongen (1906-1973) woonde van 1923 tot 1928 in Barentsburg op Spitsbergen. Hij was net als zijn vader in dienst van de N.V. Nederlandsche Spitsbergen Compagnie (Nespico), een Rotterdams mijnbouwbedrijf dat steenkool exploiteerde op Spitsbergen. Toen in 1926 de steenkoolprijzen kelderde moest de mijn gesloten worden. Van Dongen bleef met drie collega's achter om de bezittingen van Nespico te onderhouden. Tijdens twee lange winters zonder veel werk en contact met de buitenwereld, trok hij er vaak op uit met zijn hondenslede en werd één van de beste hondeslede-menners van Spitsbergen. |
 |
Op verzoek van de gouverneur van Spitsbergen, ging Sjef van Dongen op zoek naar generaal Nobile. Deze stortte in 1928 met zijn zeppelin neer op het pakijs van Spitsbergen tijdens zijn poging op de Noordpool te landen. Maar liefst 26 dagen trok Sjef van Dongen met zijn hondenspan door een witte hel, en maakte deel uit van de grootste reddingsoperatie in het poolgebied ooit. Tijdens zijn barre tocht op het ijs lieten zijn honden het leven en zelf werd Sjef ternauwernood gered.
Bij de redding van Nobile werden schepen en vliegtuigen uit tien landen ingezet en verloor de bekende Noorse ontdekkingsreiziger Roald Amundsen het leven. Kranten over de hele wereld volgden het nieuws van dag tot dag. Terug in Nederland werd Sjef als een held onthaald en ontving hij pauselijke en koninklijke onderscheidingen.
Op 1 september 1929 trad Sjef in dienst als verkoper bij Philips, zo meldde het Algemeen
Handelsblad. Na enkele jaren bij Philips werd Sjef in 1932 alleenvertegenwoordiger van het
product Sanovite van de Liga-fabrieken en kwam zodoende in het Zeeuwse Oostburg terecht,
waar hij Silvia Bonte leerde kennen. Zij trouwden op 13 juli 1933.
In de Tweede Wereldoorlog zat Sjef van Dongen in het verzet. Na de bevrijding vervulde hij
een functie bij het Militair Gezag. Hij was waarnemend burgemeester van Oostburg en in
1945 waarnemend burgemeester van Aardenburg in Zeeuws-Vlaanderen. In 1946 werd hij
officieel beëdigd als burgemeester van Aardenburg, en bleef in functie tot 1962. Vanaf 1948
was hij voor de K.V.P. lid van Provinciale Staten van Zeeland, en van 1962 tot 1970 lid van
Gedeputeerde Staten. Hij is van 1956 tot 1966 lid geweest van de Tweede Kamer en vervulde
veel openbare functies. Hij was ereburger van Aardenburg.
Maar wie kent hem vandaag de dag nog?
Ook na zijn dood was er regelmatig aandacht voor de daden van Sjef van Dongen. Zijn rol in
de reddingsoperatie van Nobile was dan meestal de aanleiding. Zo werd in 2008 het Airship Museum op Spitsbergen geopend in aanwezigheid van zoon Sjef van Dongen Jr. Het spreekt
vanzelf dat dit museum ruim aandacht besteedt aan de reddingsexpeditie van Sjef van
Dongen. Het geschiedenisprogramma ‘OVT’ op Radio 1 bevat het radiobulletin ‘Het Spoor
Terug’. Op 20 en 27 april 2008 ging dit in twee delen over Sjef van Dongen, onder de titel:
S.O.S. Noordpool, een Hollandsche jongen in de witte hel. Beide uitzendingen werden 25 mei
2013 herhaald op Radio 1. Tijdens de open dag van het
Zeeuws Archief, 9 november 2012, was Sjef van Dongen de publiekstrekker. In september
2014 verscheen de documentaire Sjef van Dongen – De vergeten held, gemaakt door cineast
Frans Mouws. Verschillende kranten en lokale radio en tv hebben over deze productie
gepubliceerd. Hij is in 2015 vertoond door heel Nederland in (film)theaters en musea, en
bracht zo de expeditie van Sjef van Dongen opnieuw onder de aandacht.
In augustus 2016, was er een reis naar Spitsbergen met als thema Sjef van Dongen. Aan boord van barkentijn s/v Antigua, volgden 32 mensen het spoor van de zoektocht van Sjef van Dongen naar het eiland Foyn. Expeditieleider op deze reis was Michelle van Dijk en ook cineast Frans Mouws was mee om het vast te leggen.
Een jaar later reisde een filmteam van Eendracht Films af naar Spitsbergen om daar opnames te maken voor een documentaire in de reeks 'Brabantse Helden'.